Το "φαινόμενο" Pink Floyd
20ος αιώνας. Ο αιώνας της τεχνολογικής ανάπτυξης, των ραγδαίων πολιτικών αλλαγών, της παγκοσμιοποίησης. Ένας αιώνας γεμάτος επιτεύγματα, κοινωνικές συγκρούσεις αλλά και πολιτισμική ανάπτυξη. Μια μεταβολή που τείνει να επηρεάζει όλη την ανθρωπότητα είτε θετικά είτε αρνητικά, καθώς από τον πολιτισμό πηγάζουν ουσιαστικά τα χαρακτηριστικά τα οποία προσδιορίζουν την ταυτότητα του ανθρώπου.
Φυσικά, η τεράστια αυτή ανάπτυξη που συντελέστηκε αυτά τα 100 χρόνια στον πολιτισμικό τομέα είναι πλέον αναμφισβήτητη. Όλες οι τέχνες, όπως ο κινηματογράφος, η ζωγραφική, τα κόμικς και η μουσική «βίωσαν» μια πραγματική έκρηξη δημιουργίας και επιθυμίας για το καλύτερο, πάντα με τη βοήθεια της τεχνολογίας που πλέον είχε γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής. Αξίζει, ωστόσο, κανείς να επικεντρωθεί αρκετά στην 5η τέχνη, δηλαδή στη μουσική.
Χωρίς υπερβολή, η μουσική που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα είναι κάτι εξωπραγματικό και η σημασία της γίνεται δύσκολα αντιληπτή. Η ποσότητα και η ποιότητα της μουσικής αυτής της περιόδου είναι ενδεικτική της δημιουργικότητας και της φαντασίας του ανθρώπινου είδους. Ξεκίνησε από την κλασική μουσική, ως απόηχος της καταλυτικής παρουσίας αυτού του είδους κατά τους δύο προηγούμενους αιώνες, και έφτασε μέχρι και τη γέννηση της χιπ χοπ, περικλείοντας ενδιάμεσα είδη τεράστιας σημασίας όπως η τζαζ, η σόουλ, το ροκ εν ρολ, η ροκ, η μπλουζ και πολλά άλλα. Το καθένα από αυτά κρύβει μια τεράστια καταγραφή αγνής δημιουργικότητας, η μελέτη της οποίας απαιτεί κυριολεκτικά μια ζωή ώστε να γίνουν αντιληπτά από κάποιον τα νοήματα που υποβόσκουν και ο τρόπος που δημιουργήθηκαν.
Η αλήθεια είναι ότι θα μπορούσαν να γραφτούν ολόκληρα βιβλία τα οποία αναλύουν το κάθε είδος ξεχωριστά. Όμως, δεν είναι αυτός ο σκοπός του παρόντος άρθρου, κάτι το οποίο θα ήταν εξ ορισμού αδύνατο να επιτευχθεί. Δεδομένης λοιπόν αυτής της «αδυναμίας», θα εστιάσω για αυτό το άρθρο σε ένα μόνο είδος, αυτό της ροκ, και μονάχα σε ένα συγκρότημα που θεωρώ προσωπικά το πιο σημαντικό όλων των εποχών, τους Pink Floyd.
Οι Pink Floyd δημιουργήθηκαν το 1965 στο Λονδίνο από τέσσερις φοιτητές, τους Syd Barrett, Roger Waters, Richard Wright και Nick Mason. Η ίδρυση του συγκροτήματος συνέπεσε με μια περίοδο όπου συγκροτήματα όπως οι Beatles και οι Rolling Stones και καλλιτέχνες όπως ο Elvis Presley και ο Bob Dylan μεσουρανούσαν στον κόσμο του ροκ εν ρολ και της ροκ αντίστοιχα. Ωστόσο, παρά την καταλυτική επιρροή που δέχτηκαν οι μουσικοί της εποχής από τα παραπάνω ρεύματα, οι Pink Floyd δεν «ενέδωσαν», υιοθετώντας το δικό τους μοναδικό στυλ, επιλογή που σήμανε την αρχή μιας ανεπανάληπτης ιστορίας στα χρονικά της μουσικής. Όσον αφορά το στυλ τους, οι Pink Floyd θεωρούνται από πολλούς οι πιο σημαντικοί εκπρόσωποι του ψυχεδελικού ροκ, που έκανε δειλά δειλά την εμφάνιση του εκείνη την περίοδο ως προϊόν πολλών κοινωνικών προβλημάτων, ενώ παράλληλα αναφέρονται, πιθανώς δίκαια, ως οι δημιουργοί του progressive rock.
Βέβαια, η φήμη που έχουν αποκτήσει δεν οφείλεται μόνο στην ιδιαιτερότητα του είδους τους. Ίσως το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό το οποίο τους κατέστησε θρύλους είναι η στιχουργική τους δεινότητα. Μέσα από τα τραγούδια τους και τα άλμπουμ τους κατάφεραν να θίξουν διάφορα κοινωνικά και πολιτικά θέματα της εποχής, ενώ μεγάλο πλήθος νέων ταυτίστηκε πλήρως με αυτό το οποίο εκπροσωπούσαν. Ειδικότερα, η συμβολή του Roger Waters στη δημιουργία των τραγουδιών τους είναι κάτι παραπάνω από καταλυτική για την επίτευξη του τέλειου αποτελέσματος. Χάρη σε αυτό το χάρισμα που κατείχαν, κατάφεραν να μείνουν στην ιστορία με τραγούδια όπως το Another Brick in the Wall, με το μήνυμα του οποίου ταυτίστηκαν αμέτρητοι έφηβοι, ίσως βέβαια λανθασμένα, και αντιστάθηκαν στην «καταπίεση» του εκπαιδευτικού συστήματος, το Money, που θίγει την απληστία και την ακόρεστη επιθυμία του ατόμου για περισσότερο πλούτο, το Pigs, το τραγούδι τους με το πιο ηχηρό πολιτικό μήνυμα και φυσικά το γνωστό σε όλους Wish You Were Here, το οποίο χρησιμοποιείται δυστυχώς πολύ συχνά για ερωτικούς σκοπούς, λόγω της παρανόησης των στίχων.
Παράλληλα, η ενορχήστρωση των τραγουδιών τους δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφισβήτησης των ικανοτήτων τους, καθώς πρόκειται για κάτι το μοναδικό και χαρακτηριστικό με το οποίο μπορεί κανείς να τους ξεχωρίσει. Το απίστευτο ταλέντο του David Gilmour με την κιθάρα, ο οποίος αντικατέστησε τον Barrett όταν άρχισε να φθίνει από τις καταχρήσεις, είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό του ήχου τους καθώς πλαισιώνει θαυμάσια κάθε τραγούδι τους, γεγονός που τον έχει καθιερώσει ως έναν από τους καλύτερους κιθαρίστες όλων των εποχών. Φυσικά, η τέλεια εναρμόνιση των πλήκτρων με τα υπόλοιπα όργανα είναι ιδιαίτερα έκδηλη, κάτι το οποίο πετύχαινε πάντα με χαρακτηριστική ευκολία ο Rick Wright, το μέλος της μπάντας με τις περισσότερες μουσικές γνώσεις. Επίσης, ξεχωριστή μνεία αξίζει και η ρυθμική γραμμή που προσδίδει με τα ντραμς του ο Nick Mason. Τέλος, η μπασογραμμή του Roger συμπληρώνει άψογα το όλο σύνολο, όπως άλλωστε και η φωνή του αλλά και οι φωνές των David και Rick. Όλα αυτά συμβάλλουν στη σύνθεση της εξωπραγματικής μουσικής τους και για αυτό δίκαια χαρακτηρίζονται ως θρύλοι.
Δυστυχώς, οι Pink Floyd δεν ήταν αυτό που λέμε «μπάντα για συναυλίες». Κυρίως λόγω της ιδιοτροπίας του Roger αλλά και των υψηλών δαπανών που απαιτούνταν για τις συναυλίες τους, το πλήθος των συναυλιών τους είναι εμφανώς δυσανάλογο με την περίοδο που ήταν ενεργοί και με τον αριθμό των άλμπουμ τους. Έτσι, οι live εμφανίσεις τους είναι αρκετά δυσεύρετες, ενώ οι ίδιοι δεν ενθάρρυναν την μαγνητοσκόπηση τους. Επίσης, η φήμη τους στιγματίστηκε από τις συνεχείς συγκρούσεις που ήταν αποτέλεσμα κυρίως εγωιστικών κινήσεων, ενώ οι δικαστικές διαμάχες δεν ωφέλησαν κανέναν τους, πόσο μάλλον τη μουσική τους. Μετά τη διάλυσή τους ο καθένας ακολούθησε το δικό του μονοπάτι. Πλέον ο Roger Waters συνεχίζει μόνος του τις συναυλίες σε όλη την υφήλιο, οι David Gilmour και Nick Mason έχουν αποσυρθεί, ενώ οι Rick Wright και Syd Barrett έχουν «φύγει» από αυτόν τον κόσμο.
Τελικά, οι Pink Floyd δεν είναι ακριβώς το συγκρότημα-υπόδειγμα από το οποίο μπορούν άλλοι μουσικοί να παραδειγματιστούν. Ωστόσο, αξίζει να μελετηθούν και με το παραπάνω από οποιονδήποτε θα ενδιαφερόταν να ασχοληθεί με τη μουσική, καθώς δεν ανήκουν στο πάνθεον της μουσικής τυχαία. Υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα τα οποία έχει να μάθει κανείς από αυτούς τους ζωντανούς θρύλους. Φυσικά, όσο πιο γρήγορα, τόσο το καλύτερο γιατί όπως λένε οι ίδιοι στο τραγούδι Time, “You are young and life is long and there is time to kill today, and then one day you find, ten years have got behind you, no one told you when to run, you missed the starting gun”.
Artwork: Ξένια Παραστατίδου
