Καλλιτέχνη,
Συχνά ακούμε αναγνωρίσιμους καλλιτέχνες να περιγράφουν τη δημιουργία ως επίπονη, κι αν μη τι άλλο χρονοβόρα διαδικασία. Έχουν απόλυτο δίκιο. Δεν αρκεί μια προδιάθεση για ν’ αγγίξεις το ευρύ κοινό. Και δεν μπορείς να γράφεις μια ζωή γι’ αυτήν με το όμορφο χαμόγελο. Γενικά η επαγγελματική ενασχόληση με την τέχνη είναι κάτι τελείως διαφορετικό απ’ αυτό που φαντάστηκες. Γι’ αυτό και αρκετοί παρέμειναν για πάντα ερασιτέχνες. Και καλά έκαναν κατ’ εμέ.
Προς Θεού. Σε καμία περίπτωση δεν επιχειρώ να στήσω κάποιο άλλοθι απέναντι στη μετριότητα. Όμως σίγουρα θα έχεις ακούσει σε συνεντεύξεις να ρωτούν διάσημους αν υπάρχει κάτι για το οποίο μετανιώνουν. Και η απάντηση, όσο κοινότυπη κι αν ακούγεται, είναι απίστευτα εύστοχη. “Δε μετανιώνω για τα λάθη μου, γιατί ήμουν εγώ”. Αν, λοιπόν, το καλλιτεχνικό σου αποτύπωμα ήταν τέτοιο που ούτε ο χρόνος σε δικαίωσε, ούτε υπήρξες συνισταμένη για τη γενιά σου ή για κάποια απ’ τις επόμενες, και πάλι καλώς. Αν, για παράδειγμα, με τα ποιήματά σου κατάφερες μονάχα να πεις στη γυναίκα σου όλα αυτά που δεν αρμόζουν να λέει ένα σκληροτράχυλο αρσενικό σαν εσένα, και πάλι κερδισμένος είσαι. Παρότι δεν της τα έδειξες ποτέ.
Ναι, δεν θα γίνεις ποτέ ο καλλιτέχνης που ονειρεύτηκες, αλλά μην το μετράς στις ήττες σου. Και προπαντός, μη βιαστείς να μηδενίσεις όσους έγιναν. Σίγουρα κάποιοι συμβιβάστηκαν, αλλά όχι όλοι. Κι εσύ που τα κατάφερες, μη νιώθεις ένοχος. Είπαμε, ο καθένας έχει τα δικά του όρια. Όπως, επίσης, είναι απόλυτα θεμιτό να είσαι φιλόδοξος. Να θες να σ’ αγαπάνε. Το θέμα είναι τι κάνεις γι’ αυτό. Έχω υπόψιν μου παιδιά που τα θυμάμαι μια ζωή να σαμποτάρουν το ίδιο τους το όνειρο. Δεν είναι κατακριτέο να νιώθεις καλά μέσα στα πρέπει της τέχνης σου. Κακό είναι να λειαίνεις τις γωνίες σου κι ύστερα να γίνεσαι ρευστός και σιγά σιγά να παίρνεις το σχήμα που έχει το καλούπι.
Στην τέχνη, τις προϋποθέσεις τις βάζει μονάχα ο καλλιτέχνης. Κι είναι από μόνη της τόσο επίπονη που δεν έχει νόημα η έκφραση αυτή να οριοθετηθεί περαιτέρω από στερεότυπα που απλώς δεν καταρρίφθηκαν ακόμα. Αν λοιπόν εσύ δεν νιώθεις άνετα μέσα στα πρέπει ενός επαγγελματία καλλιτέχνη, καλώς θα κάνεις και θ’ αποτραβηχτείς. Ας πούμε, ο καλλιτέχνης δεν οφείλει να παίρνει θέση για όλα. Δεν οφείλει, περισσότερο απ’ ότι όλοι εμείς, να είναι πολιτικοποιημένος. Δεν οφείλει να καταθέτει έργο με χρονική συνέπεια. Επίσης δεν οφείλει να είναι κατανοητός.
Μα θα μου πεις “αφού έχεις την ανάγκη να επικοινωνήσεις γιατί δεν λες αυτό που θες ξεκάθαρα, χωρίς περιστροφές;”. "Γιατί έτσι γουστάρω." Θα μου πεις “είναι απάντηση τώρα αυτή;” "Απόλυτα." Και δε θα πρέπει να πέσουμε στην παγίδα να κανονικοποιήσουμε την τέχνη επειδή μερικοί τσαρλατάνοι πλασάρουν θολά και μπερδεμένα νοήματα ως άποψη. Το ψέμα έχει κοντά ποδάρια. Το μόνο που οφείλει να κάνει ο καλλιτέχνης είναι να είναι ειλικρινής απέναντί στο αίσθημά του και συνεπής απέναντι σ’ εκείνη την κοπέλα με το όμορφο χαμόγελο.
Artwork: Ξανθή Χρυσαφίδου, Ξένια Παραστατίδου
