Βιβλιοπροτάσεις
Με την κυκλοφορία του δεύτερου τεύχους του GUM εγκαινιάζεται η στήλη «Βιβλιοπροτάσεις». Η συγκεκριμένη στήλη έχει σκοπό να αναδείξει αξιόλογες, νέες εκδόσεις βιβλίων, διαφόρων κατηγοριών, στην Ελλάδα και όχι μόνο.
Για αρχή θα ασχοληθούμε με δυο προτάσεις, οι οποίες αφορούν την περσινή χρονική περίοδο 2018-2019.
Η Χαμένη Τιμή της Δημοσιογραφίας
20+1 Ιστορίες Κιτρινισμού
Γιάννης Παντελάκης , εκδ. Θεμέλιο (Οκτώβριος 2018)
Πριν από λίγα χρόνια, ο δημοσιογράφος Γιάννης Παντελάκης, προβληματισμένος με την γενική κατάσταση στα ΜΜΕ και συγκεκριμένα με την απαξίωση τους στα μάτια των κατοίκων της χώρας μας, αποπειράθηκε να αποτυπώσει μελετημένα 20 και 1 ιστορίες στις οποίες η εγχώρια δημοσιογραφία ξέφυγε από τον ρόλο της. Η “τέταρτη μορφή εξουσίας” κατάφερε να δημιουργήσει ψευδείς εντυπώσεις, συνειδήσεις, να αναδείξει καριέρες και να καταστρέψει ζωές. Η εδώ και παραπάνω από τριάντα χρόνια εμπειρία του σε πασίγνωστα, έντυπα και μη, ΜΜΕ βοήθησε ώστε να συντελεστεί το συγκεκριμένο εγχείρημα. Μια έκδοση δημοσιογραφικής καταγραφής για την ίδια τη «μαύρη σελίδα» της δημοσιογραφίας.
Οι ιστορίες που καταγράφονται αφορούν γεγονότα που συνέβησαν από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 έως τα μέσα της δεκαετίας που διανύουμε. Ερχόμενος σε επαφή με αυτές ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται πως δεν είναι οι μόνες που έχουν συμβεί. Σίγουρα έχουν προηγηθεί αναρίθμητες και με τον τρόπο που λειτουργούν τα μέσα θα συνεχίζουν να υπάρχουν. Αυτό επιβεβαιώνουν τα πρόσφατα γεγονότα. Χαρακτηριστικότερα εξ αυτών είναι η γελοία αναπαράσταση της σεξουαλικής επίθεσης που δέχθηκε φοιτήτρια σε πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη, σε εκπομπή της ιδιωτικής τηλεόρασης και η αποκάλυψη από ξένα μέσα ότι γνωστός Έλληνας δημοσιογράφος χρηματιζόταν από πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία. Όπως διαπιστώνουμε, τέτοιες περιπτώσεις είναι αδύνατο να περιοριστούν στην ελληνική πραγματικότητα. Κάποιος που δεν τις έχει ζήσει, μπορεί μερικώς να αντιληφθεί το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι διαβάζοντας το συγκεκριμένο βιβλίο. Η μεταπολιτευτική παρακμή, η πληθυσμιακή ανακατανομή, η άνοδος της ιδιωτικής τηλεόρασης, ο εθισμός στις εικόνες βίας, η τεχνολογική ανάπτυξη σε συνδυασμό με την απόρριψη των παραδοσιακών ΜΜΕ και η οικονομική ύφεση που υπέστη η χώρα θα μπορούσαν να αποτελούν κάποιους από τους παράγοντες που οδήγησαν σε αυτούς τους “δημοσιογραφικούς κανιβαλισμούς”. Είναι επιπόλαιο όμως να αναζητήσουμε τα αίτια αποκλειστικά εκεί. Κάνοντας μια βαθύτερη ανάλυση ,καταλήγουμε στο γεγονός ότι η επιθυμία του ανθρώπου να εξουσιάζει παραμένει διαχρονική. Ακόμα και με την ιδιότητα του δημοσιογράφου ή του “επιχειρηματία της ενημέρωσης”.
O δημοσιογράφος Γιάννης Παντελάκης
Η διαμορφωμένη εικόνα και η εργασιακή κατάσταση που επικρατούν στα ΜΜΕ είναι τελείως διαφορετικές σε σχέση με αυτές πριν τρεις δεκαετίες. Ένας εργασιακός μεσαίωνας σε συνδυασμό με απουσία ελευθεροφωνίας. Μια ανακύκλωση απόψεων που παρουσιάζονται ως “αναλύσεις”, χωρίς την ύπαρξη έρευνας και διασταύρωσης . Όσοι δεν ακροβατούν μεταξύ της επιτέλεσης δημόσιων σχέσεων και διεκδίκησης ή διαμόρφωσης εξουσίας χαρακτηρίζονται “μάχιμοι” και “αντισυμβατικοί”, ενώ απλώς προσπαθούν να κάνουν καλά τη δουλειά τους.
Ένα εύλογο ερώτημα που θα μπορούσε να διατυπωθεί αποτελεί το κατά πόσο εφικτό είναι τέτοια περιστατικά “κιτρινισμού” να αποφευχθούν. Σε ένα περιβάλλον προσφοράς ζήτησης, όπου η απήχηση της είδησης αποτελεί βιώσιμη ανάγκη έναντι της αποτύπωσης της αλήθειας, αυτό φαντάζει αδύνατο. Τυχεροί είναι όσοι φοιτητές Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν το συγκεκριμένο βιβλίο ως διδακτέα ύλη στα πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Η Βιογραφία του Τσαρλς Μπουκόβσκι
Barry Miles (μτφ. Γιάννης Λειβαδάς), εκδ. Εξάντας (Μάιος 2019)
Απορρίπτοντας την επικρατούσα στείρα λογοτεχνική γλώσσα και θεματολογία, ο Charles Bukowski κατάφερε διεξοδικά και με επιμονή να συγκροτήσει το κορυφαίο έργο του.
Χρησιμοποιώντας μια γλώσσα που κάποιοι θα χαρακτήριζαν ως «μη λογοτεχνική» απέκτησε ταυτόχρονα αρκετή δημοφιλία παγκοσμίως. Αυτό αποδεικνύεται έμπρακτα στη μαεστρικά δομημένη βιογραφία του που συνέταξε ο Barry Miles. Η συγκεκριμένη έκδοση είναι κάτι παραπάνω από σημαντική, όχι μόνο γιατί αποκαθιστά τη λογοτεχνική δυναμική ενός εκ των εμπορικότερων λογοτεχνών του περασμένου αιώνα, αλλά γιατί επίσης αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη από όσα ανούσια έχουν γραφτεί και γράφονται για τη ζωή του, και όπως θα διαπιστώσουμε στο ανάγνωσμα για ένα μικρό κομμάτι αυτής. Οι κατά καιρούς πομπώδεις ταμπέλες και ηθικολογίες που επισυνάπτονται και κατηγορούν τον ίδιο το συγγραφέα αλλά και το έργο του, επισκιάζουν την ολκή του συγκεκριμένου λογοτεχνικού φαινομένου. Η πολυτάραχη ζωή του αποτέλεσε πάτημα ώστε να μιλήσει ανοιχτά για τα σημαντικότερα και πιο απλά πράγματα που ανάγουν την ανθρώπινη υπόσταση. Για όσους συνεχίζουν να σκανδαλίζονται ή να εντυπωσιάζονται με τη θεματολογία των ιστοριών και της ποίησης του, ο ίδιος κατά τον βιογράφο του θα θυσίαζε τα πάντα για μια καλή ιστορία [1].
Ο λογοτέχνης Charles Bukowski
Ενάντια στους επικριτές του εισέρχεται λοιπόν, η συγκεκριμένη βιογραφία του στην ελληνική γλώσσα, συμπληρώνοντας την εδώ και μια δεκαετία, προσπάθεια αποκατάστασης και ανάδειξης του φαινομένου του Bukowski στη χώρα μας. Η προσπάθεια αυτή αφορά μεταφράσεις έργων του, πεζών και μη, που τον καθιστούν κορυφαίο και υποστηρίζονται από μικρούς και όχι τόσο δημοφιλείς εκδοτικούς οίκους. Μια διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με την εκδοτική κίνηση που αφορά τις ευπώλητες νουβέλες του από γνωστές εκδοτικές εταιρείες.
Ο βιογράφος του Bukowski, Barry Miles σε νεαρή ηλικία
Τα εύσημα οφείλονται να αποδοθούν στο Γιάννη Λειβαδά για τη μετάφραση της πρωτότυπης έκδοσης αλλά και για την πρωτοβουλία ως υπεύθυνος της σειράς των συγκεκριμένων εκδόσεων. Το εν λόγω βιβλίο συγκαταλέγεται στη σειρά των εκδόσεων «Εξάντας», «Νήματα», από την οποία κυκλοφορούν επίσης η «Θεοφαγία» του Jan Kott και «Η Σκηνή της Τζαζ» του Eric Hobsbawm.
[1] Barry Miles: Εισαγωγή από το Women(Charles Bukowski ) ,Virgin Books(2009)
Artwork: Λευτέρης Ζαφειρίδης
