Βιβλιοπροτάσεις Ιανουαρίου
Αγαπητοί αναγνώστες του GUM ,
Ορκίζομαι από τη νέα χρονιά να προσφέρω τις καλύτερες (λέμε τώρα!) προτάσεις για εσάς. Για τις δικές σας αξεπέραστες αναγνωστικές εμπειρίες. Να θυμάστε, όμως, να προσφέρετε στους βιβλιόφιλους φίλους σας , καλαίσθητους σελιδοδείκτες. Θα το εκτιμήσουν πολύ. Δε λέω, ωραίοι είναι οι συνδετήρες, αυτοσχέδια και χρήσιμα τα αποκόμματα εισιτηρίων από θέατρα, σινεμά, συναυλίες , τα ραβασάκια (ok boomer!)* και τα αποτυχημένα σκονάκια αλλά τίποτα δε συγκρίνεται με έναν ωραίο σελιδοδείκτη.
Καλή Χρονιά σε όλους!!!
* αναίτιο self discrimination
10+1 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ για το
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ,
Κωστής Καρπόζηλος ,Δημήτρης Χριστόπουλος (εκδ. ΠΟΛΙΣ) (Μάρτιος 2018)
Τον Δεκέμβριο του 2017 ξεκίνησαν ξανά οι διαπραγματεύσεις για την επίλυση του "Μακεδονικού Ζητήματος" ανάμεσα στην Ελλάδα και την Π.Γ.Δ.Μ. Οι επικρατούσες συνθήκες στο πολιτικό προσκήνιο έμοιαζαν να ευνοούν την επίλυση του. Το περίφημο "Βέτο του Βουκουρεστίου" το οποίο κόστισε στη χώρα μας αποτελούσε πλέον μια μακρινή και πικρή ανάμνηση. Μαζί με τις διαπραγματεύσεις σε θεσμικό επίπεδο ξεκίνησε και αναπτύχθηκε το γνώριμο σε πολλούς από τη δεκαετία του '90 κλίμα εναντίωσης σε οποιαδήποτε επίλυση εμπεριείχε τον όρο Μακεδονία στο όνομα της γειτονικής χώρας. Τα συλλαλητήρια για την προάσπιση της μιας και μοναδικής "Ελληνικής Μακεδονικότητας" αναβιώθηκαν, χωρίς όμως να έχουν την απήχηση του παρελθόντος.
Ο ιστορικός και συγγραφέας Κωστής Καρπόζηλος
Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί πρωτοβουλία του ιστορικού και διευθυντή των Α.Σ.Κ.Ι. [1] Κωστή Καρπόζηλου και του ακαδημαϊκού Δημήτρη Χριστόπουλου. Οι συγγραφείς θεώρησαν πως πλέον οι καιροί είχαν ωριμάσει για να αποτυπωθεί κάτι διαφορετικό. Προετοιμάστηκε και εκδόθηκε την περίοδο που οι διαπραγματεύσεις απασχολούσαν την πολιτική επικαιρότητα, με σκοπό να καλύψει το κενό που είχε δημιουργηθεί από μια συγκεκριμένη ρητορική τις τελευταίες δεκαετίες στο συγκεκριμένο ζήτημα. Υπό τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων, το παρόν εγχειρίδιο δεν σκοπεύει μόνο να ξεδιαλύνει ένα ευρύ φάσμα ερωτημάτων, αλλά ταυτόχρονα να προκαλέσει τον αναγνώστη να έρθει αντιμέτωπος με τα πιστεύω του. Επιμέρους ζητήματα όπως το "αλυτρωτικό σύνταγμα" της γειτονικής χώρας, η ύπαρξη Μακεδονικής γλώσσας, το "κατασκευασμένο κράτος" από τον Τίτο και η αδιαμφισβήτητη Ελληνικότητα του Αρχαίου Μακεδονικού Βασιλείου και της Αργειακής Δυναστείας προσεγγίζονται με επιστημονικότητα χωρίς εθνικούς συναισθηματισμούς. Στο ιστορικό πλαίσιο αποτυπώνεται η πραγματικότητα που αφορά τη συγκρότηση των δύο κρατών με τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε συνδυασμό με την Εθνογένεση στα Βαλκάνια τους τελευταίους δύο αιώνες.
Ο ακαδημαικός και συγγραφέας Δημήτρης Χριστόπουλος
Από τον Μάρτιο του 2018 που η παρούσα έκδοση κάνει τον κύκλο της πολλά έχουν συμβεί. Οι επικριτές της την κατηγόρησαν ότι ερευνά το θέμα υπό κάποια συγκεκριμένη πολιτική σκοπιά, "αριστερής προέλευσης". Το συγκεκριμένο σχόλιο είναι κάτι παραπάνω από άτοπο, δεδομένου ότι οι συγγραφείς έχουν σαφή στόχο να καταδείξουν τους μύθους και τα ψέματα που παρουσιάζονται, παρά να κάνουν μικροπολιτική ανάλυση. Τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς υπογράφηκε η "Συμφωνία των Πρεσπών" η οποία θα έδινε επιτέλους λύση. Λίγους μήνες αργότερα επικαιροποιήθηκε και από τα δύο κράτη. Η γειτονική χώρα ονομάζεται επίσημα πλέον Βόρεια Μακεδονία, οι κάτοικοι της Μακεδόνες και η γλώσσα Μακεδονική.
Παρ'ότι το "Μακεδονικό Ζήτημα" είναι θεσμικά λυμένο, το παρόν βιβλίο εξακολουθεί να είναι σημαντικό. Όχι μόνο για να πείσει όσους έχουν ακόμα αμφιβολίες για το αν η συμφωνία είναι δίκαιη, αλλά γιατί δίνει τη δυνατότητα στους αναγνώστες να αξιολογήσουν τα "φαντάσματα" και τους σκοταδισμούς του παρελθόντος, οι οποίοι εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα. Για παράδειγμα, οι πρόσφατες δηλώσεις της νυν Υπουργού Παιδείας ότι "το μάθημα της Ιστορίας οφείλει να διαμορφώνει εθνική συνείδηση", φαντάζουν ξένες την ώρα που οι ιστορικοί κάνουν έκκληση εδώ και χρόνια για αναδιαμόρφωση της "Εθνικής Μυθολογίας" που διδασκόμαστε ως Ιστορία στα σχολικά έδρανα. Το σίγουρο είναι ένα. Η επιστήμη της Ιστορίας δεν έχει ως μέλημα να αποφανθεί για το ποιο σύγχρονο έθνος κράτος θα οικειοποιηθεί την κληρονομιά πολιτισμών που υπήρξαν χιλιετίες πριν.
Τέλος, η συνοπτική δόμηση και η απλή γλώσσα κάνουν το βιβλίο αρκετά προσιτό. Όπως ειπώθηκε και από άτομα του δημοσιογραφικού κύκλου, το συγκεκριμένο εγχειρίδιο θα έπρεπε να μοιράζεται μαζικά στους πολίτες από τα σχολεία και τις κρατικές υπηρεσίες, με σκοπό να υπενθυμίσει πως υπάρχουν σοβαρότερα ζητήματα της καθημερινότητας να μας απασχολούν από το "Μακεδονικό".
Magnum Streetwise,
Stephen Mc Laren , εκδ. Thames & Hudson ( Νοέμβριος 2019)
Η ίδρυση του φωτογραφικού πρακτορείου Magnum στο Παρίσι το 1947 έμελλε να αποτελέσει ένα γεγονός σταθμό για την εξέλιξη της φωτογραφίας [2].
Spain. 1933. © Henri Cartier-Bresson / Magnum Photos
Πρωτεργάτες σε αυτή την καινοτομία υπήρξαν “ιερά τέρατα” του μέσου όπως ο Henri Cartier-Bresson , ο Robert Capa κ.π.α. Με την ίδρυση του δημιουργήθηκε ένα δίκτυο φωτογράφων που σκοπό είχε να καταγράφει σκηνές της αστικής ζωής σε μεγάλα μητροπολιτικά κέντρα όπως το Λονδίνο, το Παρίσι , η Νέα Υόρκη και το Τόκιο. Απώτερος σκοπός ήταν μια διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με την “ψυχρή” ρεπορταζιακή αποτύπωση. Αργότερα η δραστηριότητα επεκτάθηκε σε όλα σχεδόν τα σημεία του πλανήτη. Κάπως έτσι γεννήθηκε και άνθισε η “φωτογραφία του δρόμου” , το λεγόμενο “street photography”.
Andalucia , Spain. 1933. © Henri Cartier-Bresson / Magnum Photos
View from a window , Rome. 1953. © Herbert List / Magnum Photos
Η δυναμική των φωτογραφιών της Magnum στη πορεία των δεκαετιών κορυφώθηκε χαρακτηριστικά αναδεικνύοντας χαρισματικούς επαγγελματίες του είδους. Μια δυναμική που δεν είχε θέμα να συγκριθεί με εκείνες των “καλλιτεχνικών” φωτογραφιών χωρίς να χάνει απαραίτητα την αίσθηση του αυθορμητισμού και της καταγραφής που διέπουν το είδος. Οι συνεργάτες του πρακτορείου, ακόμα και οι πιο πρωτοποριακοί, δεν θέλησαν ποτέ να αυτοκυρρηχτούν ή να δηλώνουν καλλιτέχνες. Σημειωτέον, μια έκδοση σαν αυτή που παρουσιάζεται θεωρούνταν απαραίτητη.
Barcelona. Spain. 1992. © Alex Webb / Magnum Photos
Corleone Main Street .Sicily, Italy. 1959. © Sergio Larrain / Magnum Photos
© Bruce Davidson Magnum Photos
Old Delhi Railway Station .Old Delhi, India. 1983. © Steve McCurry / Magnum Photos
Ο Stephen McLaren την επιμελήθηκε με στόχο να αναδείξει το μεγαλείο και την εξέλιξη αυτής της δυναμικής από τα μέσα της δεκαετίας 40’ έως σήμερα. Τα καταφέρνει περίτρανα με ένα τρόπο μεστό και ικανοποιητικό, καθώς το κείμενο του δεν υπερκαλύπτει την παρουσία των φωτογραφιών. Από το λεύκωμα δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα έργα των Ελλήνων, Κωνσταντίνου Μάνου (σ.σ. Αμερικάνος Ελληνικής καταγωγής) και Νίκου Οικονομόπουλου, τα οποία δεν διέπονται από κάποιου είδους “Ελληνικότητα” [3] αλλά από το πνεύμα του πρακτορείου. Παρ’ότι ο δεύτερος έγινε ευρύτερα γνωστός από το λεύκωμά του “In the Balkans” [4] , επιχειρώντας να αποτυπώσει τις ριζικές αλλαγές που υπέστη η συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή στο τέλος του 20ου αιώνα, στο παρόν βιβλίο παρατηρούμε την εποπτεία του σε επιλεγμένες περιοχές της Κεντρικής Αμερικής και της Αφρικής.
Ethiopia, Addis Ababa, 2012. © Nikos Economopoulos Magnum Photos
Mexico City, 1983. © A. Abbas /Magnum Photos.
Daytona Beach, Florida. USA. 1997. © Constantine Manos / Magnum Photos
Συμπερασματικά , το “Magnum Streetwise” δεν είναι μόνο μια συμπυκνωμένη και αξιόλογη αποτύπωση των καταγραφών ενός δικτύου φωτογράφων και της “φωτογραφίας δρόμου”. Είναι η ψυχική ανάταση των ποιητικών πτυχών της καθημερινότητας που υπάρχουν , μπορεί να τις προσπερνάμε και αναδεικνύονται από αυτόν που φτιάχνει το κάδρο. Απαραίτητο για τους λάτρεις της φωτογραφίας.
Colorado, USA, 1955. © Elliott Erwitt /Magnum Photos.
Tokyo, Japan, 1996. © Gueorgui Pinkhassov / Magnum Photos.
[1] Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας , http://www.askiweb.eu/index.php/el/
[2] Προτεινόμενη βιβλιογραφία για πιο απολαυστική και αναλυτική περιήγηση στο λεύκωμα :
Η Αποφασιστική Στιγμή Λόγος για τη Φωτογραφία , Henri Cartier-Bresson μτφ. Σοφία Διονυσοπούλου , εκδ. ΑΓΡΑ (2013)
Μια “Υπερόχως Νόθος” Τέχνη : Ποιητικές της Φωτογραφίας Τέλη 19ου - Αρχές 20ου αιώνα , Κώστας Ιωαννίδης , εκδ. FUTURA (2019)
[3] Σημειώνεται ότι και οι δύο έχουν φωτογραφίσει εκτενώς την Ελληνική επικράτεια
Artwork: Σοφία Καγξίδου
